Η ψυχολογία των εορτών

Φέτος τα Χριστούγεννα επιλέγω να είμαι χαρούμενος

Πως βιώνουν οι σύγχρονοι Έλληνες τις γιορτές των Χριστουγέννων.

Παραδοσιακά για τους Έλληνες όλη η εορταστική περίοδος των Χριστουγέννων είναι έντονα συνδεδεμένη με την θρησκεία και την οικογένεια. Είναι ημέρες γιορτής και χαράς, ημέρες σύνδεσης με τους αγαπημένους μας ανθρώπους. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια ευχάριστη διακοπή της καθημερινής μας ρουτίνας και ειδικά τα τελευταία χρόνια της κρίσης το έχουμε μεγάλη ανάγκη αυτό.

Αυτό που ακούγεται όλο και περισσότερο για την θλίψη των εορτών, ότι πολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν καταθλιπτική συμπεριφορά τελικά ισχύει?

Είναι γεγονός ότι οι ημέρες λίγο πριν και κατά την διάρκεια των εορτών είναι πιο έντονα αγχωτικές συγκριτικά με όλο τον υπόλοιπό χρόνο. Είναι οι ημέρες που «οφείλεις» να είσαι χαρούμενος, να τρως, να ξενυχτάς, με άλλα λόγια οφείλεις να περνάς καλά… Δεν είναι τυχαίο που εμφανίζονται και συμπεριφορές έντονου καταναλωτισμού. Προσπαθούμε να γεμίσουμε το κενό που αισθανόμαστε μέσα μας με υλικά αγαθά.

Έμεινα στην φράση σας, «Οφείλεις να περνάς καλά…»

Ναι, και αυτό συνήθως πιέζει.. και δεν θα αναφερθώ μόνο στο γνωστό ότι αυτές οι ημέρες ξυπνούν παιδικές αναμνήσεις ίσως όχι τόσο ευχάριστές, εάν δλδ κάποιος σαν παιδί έβλεπε τους γονείς του να καυγαδίζουν τα Χριστούγεννα ασυνείδητα έχει συνδέσει αυτό το βίωμα με τις εορτές… Θα πω το πιο απλό, πέρα από θύμησες και ψυχικές συνδέσεις ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που είναι μόνοι τους αυτές τις ημέρες, ή που δουλεύουν πολλές ώρες, που είναι μακριά από τους αγαπημένους τους (σαν την διαφήμιση της γνωστής αλυσίδας παιχνιδιών) Είναι ημέρες που κάνουν γενικότερα πιο έντονες τις αντιθέσεις. Οι περισσότεροι από εμάς, συνηθίζουμε εκεί εδικά προς το τέλος της χρονιάς, να κάνουμε έναν άτυπο απολογισμό, ποια θα ήθελα να είναι η ζωή μου, πως την είχα ονειρευτεί και ποια πραγματικά είναι … Δεν είναι τυχαίο που τα περισσότερα διαζύγια έρχονται μετά τις γιορτές ή τις διακοπές.. έχουμε τον χρόνο να χαλαρώσουμε να σκεφτούμε πράγματα και να δούμε τι μας λείπει… Το μυστικό λοιπόν είναι να περάσουμε καλά όχι γιατί είναι Χριστούγεννά και πρέπει να είμαστε χαρούμενοι αλλά γιατί πραγματικά είναι επιλογή μας!

Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για αυτό?

Πολύ απλά να στρέψουμε τον φακό αλλού.. Δεν είναι η κατάσταση που μας στενοχωρεί αλλά πως εμείς αντιμετωπίζουμε την οποιαδήποτε κατάσταση. Έχουμε αναρωτηθεί ποτέ πόσο διαφορετική θα ήταν η διάθεσή μας εάν στρέφαμε την προσοχή μας σε αυτά που έχουμε, σε αυτά για τα οποία είμαστε ευγνώμονες, και πιστέψτε με όσο άσχημη και εάν φαίνεται η κατάσταση πάντα υπάρχει κάτι για το οποίο μπορώ να είμαι ευγνώμων. Ξέρετε πολλές φορές θεωρούμε κάποια πράγματα δεδομένα αλλά δεν είναι.. και δυστυχώς αυτό το καταλαβαίνουμε μόνο με την έλλειψη, την απώλεια των δεδομένων μας…

Μιλήσατε για απολογισμό που κάνουμε συνήθως λίγο πριν το νέο έτος , και μου ήρθε στο μυαλό η γνωστή φράση “New Year, New Me”! Είναι κάτι που ασπάζεστε ή θα μπορούσε να αποτελεί και αυτό πηγή άγχους και θλίψης?

Χαίρομαι πολύ που μου δίνετε την ευκαιρία να τοποθετηθώ απέναντι σε αυτό το θέμα γιατί είναι κάτι που βλέπω και στην πράξη μέσω τον ανθρώπων που παρακολουθώ πόσο αγχωτικά μπορεί να λειτουργήσει. Πράγματι είναι μια φράση που κυριαρχεί σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα αυτές τις μέρες. Σαν να προσπαθούν να μας πείσουν ότι τώρα είναι η ώρα της αλλαγής εάν δεν το κάνεις τώρα, έχασες την ευκαιρία και θα πρέπει να περιμένεις άλλον έναν χρόνο. Λες και μαζί με την νέα χρονιά, παίρνεις και έναν νέο εαυτό! Ο άνθρωπος δεν αλλάζει ημερολογιακά, αλλάζει μόνο όταν ο ίδιος το θέλει και είναι έτοιμος για αυτό! Οποιαδήποτε πίεση από «εξωτερικούς» παράγοντες θα μπορούσε ακόμα και να τον τραυματίσει.

Δεν είναι όμως μια ωραία ευκαιρία να βάζουμε στόχους?

Φυσικά και είναι πολύ βοηθητικό να βάζουμε στόχους, και εγώ άλλωστε μέσα από τις σελίδες μου έχω κατά καιρούς μοιραστεί πληθώρα ανάλογων άρθρων . Έχουμε αναρωτηθεί όμως ποτέ μήπως αυτή η φράση λειτουργεί και λίγο αντίστροφα?

«To New Year, New Me» εννοείτε?

Ναι, γιατί όταν βάζουμε στόχους μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, παρασυρόμενοι από τον ενθουσιασμό των ημερών είμαστε όλοι πρόθυμοι και έτοιμοι να δεσμευτούμε σε αποφάσεις που θα μας οδηγήσουν σε έναν Νέο εαυτό, σε μια Νέα ζωή….

Θα αρχίσω γυμναστήριο..

Θα τρέφομαι υγιεινά…

Θα σταματήσω το τσιγάρο, το ποτό

θα αλλάξω δουλειά..

Θα παντρευτώ… και άλλες πολλές βαρύγδουπες δηλώσεις…

Ενώ λοιπόν εώς ένα βαθμό είναι πολύ βοηθητικό να μπαίνει ένα χρονικό ορόσημο προκειμένου να εξυπηρετήσει την λήψη αποφάσεων, … το όριο μεταξύ αυτής της ενθαρρυντικής παρακίνησης μέχρι το σημείο που αυτή η σκέψη λειτουργεί αγχωτικά θέλει προσοχή!

Έχουμε μεγάλες προσδοκίες από τον εαυτό μας και αυτό είναι τελικά που μας απογοητεύει? 

Ακριβώς! Είναι γνωστό ότι οι προσδοκίες είναι εκείνες που οδηγούν στην απογοήτευση. Δίνουμε υποσχέσεις στον εαυτό μας ότι φέτος θα αλλάξουμε όλα αυτά που μέχρι σήμερα μας ενοχλούν και μας δυσκολεύουν λες και ο Νέος Χρόνος έρχεται με μαγικό ραβδάκι και ξαφνικά μπορούμε να κάνουμε όλα όσα δεν έχουμε κάνει τα προηγούμενα χρόνια. Όταν λοιπόν, μέσα κιόλας στις επόμενες μέρες συνειδητοποιούμε ότι αυτό δεν γίνεται, αναπόφευκτα απογοητευόμαστε και εγκαταλείπουμε πολύ γρήγορα την προσπάθεια, με συνέπεια την δημιουργία συναισθημάτων άγχους, ενοχών και θυμού προς τον εαυτό. Επιστρέφοντας στο προηγούμενο παράδειγμα λοιπόν, όχι μόνο να μην μένουμε στην υγιεινή διατροφή αλλά να πέφτουμε με τα μούτρα στο “comfort food”.

Και τι προτείνετε να μην βάζουμε στόχους?

Φυσικά και όχι, δεν πάμε από το ένα άκρο στο άλλο, θα βάλουμε στόχους απλά θα το κάνουμε με έναν πιο βοηθητικό για εμάς τρόπο έτσι που θα μας φέρει και πιο κοντά στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Θα μπορούσατε να μας δώσετε κάποια βοηθητικά tips προκειμένου να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα?

• Αποφύγουμε τις αυστηρά δεσμευτικές δηλώσεις τύπου «μέχρι τον επόμενο μήνα θα έχω χάσει 10 κιλά ή θα έχω βρει τον άντρα/ γυναίκα της ζωής μου». Εναλλακτικά, θα μπορούσαμε να πούμε «φέτος θα προσέξω περισσότερο τον εαυτό μου». Πολύ σημαντικό η επιλογή λέξεων προκειμένου για την διατύπωση του στόχου, να έχει θετική και όχι αρνητική χροιά. «Φέτος θα φροντίσω περισσότερο εμένα» και όχι «Φέτος δεν θα ξανακάνω τα λάθη του παρελθόντος»
• Να μην είμαστε τόσο αυστηροί με τον εαυτό μας. Ακόμα και αν δεν πετύχω τον στόχο μου δηλαδή δεν είναι το τέλος του κόσμου. Δεν θα παραιτηθώ, θα μάθω από την εμπειρία μου αυτή και την επόμενη φορά θα προσπαθήσω ακόμα περισσότερο.
• Δίνουμε χρόνο στον εαυτό μας και κοιτάμε ουσιαστικά μέσα μας τι πραγματικά είναι αυτό που θέλουμε να κάνουμε.
• Έχει αποδειχτεί πολύ βοηθητικό όταν καταγράφουμε κάποιες σκέψεις μας σε σχέση με τον τρόπο που θα φτάσω στον στόχο μου, Π.χ. θέλω να χάσω 10 κιλά. Πως θα το πετύχω; Θέτω ένα ρεαλιστικό πλάνο και παρακολουθώ, κατά προτίμηση γραπτώς, την εξέλιξή του
• Σπάμε τον κεντρικό στόχο σε επιμέρους μικρότερους. Δεν ξεχνάμε να επιβραβεύουμε τον εαυτό μου για την επίτευξη τους. Αυτό αυξάνει την αυτοεκτίμηση και τις πιθανότητες επιτυχίας του κεντρικού στόχου.
• Να μένουμε ανοιχτοί σε ενναλακτικά σενάρια. Μπορεί να έχω στο μυαλό μου ένα συγκεκριμένο σενάριο που παρόλα αυτά για κάποιους λόγους να μην εξυπηρετείται, με το να μένω και να επιμένω εκεί μόνο κακό μπορεί να κάνει στην αυτοπεποίθησή μου. Π.χ. ο στόχος ήταν να κόψω το κάπνισμα . Δοκίμασα να το κόψω μαχαίρι και είδα ότι άντεξα μόνο μερικές μέρες. Δεν παραιτούμαι, δοκιμάζω έναν άλλον τρόπο που πιθανόν να μου ταιριάζει καλύτερα. Ίσως θα με διευκόλυνε σε αυτή τη φάση της ζωής μου που βιώνω τόσο έντονο άγχος απλά να το μειώσω ή να δοκιμάσω κάποιες εναλλακτικές μεθόδους;
• Τέλος, προσοχή οι στόχοι που βάζουμε να είναι εφικτοί καθώς σε αντίθετη περίπτωση η απογοήτευση είναι δεδομένη.

Θα πρότεινα λοιπόν φέτος να δοκιμάζαμε το “ New Year, a better Me” ;

Για να συνοψίσουμε λοιπόν, μπορούμε να περάσουμε πολύ όμορφα φέτος στις γιορτές εάν… πως θα συμπληρώνατε την φράση?

Εάν αποδεχτούμε την κατάσταση την οποία βιώνουμε στο εδώ και το τώρα, εάν αγαπήσουμε τον εαυτό μας για αυτό που ακριβώς είναι. Ναι μπορεί να δουλεύω πολλές ώρες, να μην έχω σύντροφο, να μην έχω την δουλειά των ονείρων μου, να είμαι μακριά από τους αγαπημένους μου ανθρώπους, στο νοσοκομείο ενδεχομένως ΑΛΛΑ δεν θα είναι για πάντα έτσι! Ναι μπορεί να βιώνω μια δύσκολη περίοδος αυτή τη στιγμή αλλά δεν αντιπροσωπεύει όλη μου την ύπαρξη, δεν θα είναι όλη η ζωή μου έτσι! Με αυτό τον τρόπο λοιπόν τι πετυχαίνω δίνω χώρο και στο δυσάρεστο συναίσθημα, γιατί είναι σημαντικό να το αφήσω να αναπτυχθεί, δεν το θάβω, δεν προσπαθώ να κοροϊδέψω τον εαυτό μου ότι όλα καλά, αποδέχομαι ότι έτσι νιώθω και δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιεστώ για να είμαι χαρούμενος επειδή είναι Χριστούγεννα. Ξέρετε το οξύμωρο είναι οτι μόνο όταν αποδεχτώ κάτι μπορώ και να το αλλάξω! Αμέσως μόλις επιτρέχω στον εαυτό μου να αποδεχτεί ακριβώς αυτό που βιώνει τότε είναι που θα θελήσω να με φροντίσω και περισσότερο, να κάνω πράγματα για εμένα, να περάσω όσο πιο όμορφα γίνεται.

Η αγάπη προς τον εαυτό λοιπόν και εδώ το κλειδί, σωστά?

Η αγάπη προς τον εαυτό μας είναι για όλα το κλειδί! Αποδέχομαι και αγαπώ τον εαυτό μου για αυτό ακριβώς που είναι, τον φροντίζω, του μιλάω όμορφα, του κάνω δώρα, τον επιβραβεύω επίσης πολύ σημαντικό .. μαθαίνω να λέω μπράβο στον εαυτό μου για κάθε βηματάκι που κάνει όσο μικρό και αν είναι.

Σε αυτές τις γιορτές λοιπόν ας φροντίσουμε να δούμε εμάς πρώτα, ας συνδεθούμε με τις δικές μας ανάγκες, τα δικά μας θέλω. Είναι μέρες αγάπης, προσφοράς, συγχώρεσης ας δώσουμε λοιπόν πρώτα όλα αυτά στον εαυτό μας και μετά θα είμαστε σε θέση να απολαύσουμε όλο αυτό το ωραίο εορταστικό κλίμα χωρίς την θλίψη και την μελαγχολία των ημερών!

Καλές Γιορτές σε όλους!!!

Με την αγάπη μου

Δήμητρα Μαντά